Тугисæг

см. Тугисæг – перевод

Тугисæг – афтæ хуындис, кæй-иу амардæуыд, уый тугхæстæджытæй туг исыны хæс йæхимæ чи райста, уый: йæ фырт, йе ’фсымæр (иуæй-иу хатт та йæ кæнгæ ‘фсымоер, æмдзидзи ‘фсымæр, йæ хъомылгæнинаг, кæд æмæ йын-иу хъомыл нæлгоймаг бындартæ нæ уыдис, уæд). Тугисæг-иу марды уæлхъус ард бахордта, йæ туг ын кæй райсдзæн, æмæ-иу афтæмæй марды иннæ хæстæджыты ссæрибар кодта туг исыны хæсæй (уымæй фæстæмæ уыцы хæстæджытæн бар нæ уыд марæджы амарын, ахæм фадат сын куы фæуыдаид, уæддæр. Уымæн æмæ уæд «официалон» тугисæг йæ дзырд сæххæст кæнын йæ бон нал бауыдаид, æмæ уымæн та фыдæлтыккон æгъдаумæ гæсгæ гæнæн нæ уыдис). Тугисæг-иу ард куы бахордта, уæд-иу цалынмæ марæджы нæ амардтаид, уæдмæ æндæр ницы куыста. Ахæмтæн Ирыстоны стыр кад кодтой. Уымæн æмæ сæ маст марæджы æгас мыггагæй нæ истой: хъуамæ фæмард уыдаид бынтон æнаххос адæймаг (фылдæр хатт-иу туг исгæйæ хъуыддаг, æнæмæнг, афтæ рауадис). Фæлæ маст истой марæгæн йæхицæй. Уæддæр тугисæгмæ кастысты, æнæмæнг чи фесæфдзæн, ахæм туджы радон амæттаджы цæстæй. Этнографион æмæ фольклорон æрмæг дзурæг у бирæ тугисæг трагикон хъысмæтыл, уыдонимæ – æрыгон лæппутыл, кæцыты-иу сæ мæдæлтæ схъомыл кодтой æрмæстдæр иу хъуыддаджы тыххæй бирæ азты размæ йын йæ фыды (æфсымæры) чи амардта, кæнæ сылгоймагæн йæхи чи бафхæрдта, уымæй сæ туг, сæ маст райсын.

кæс Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи